منظور از اختلال تغذیه ای یا اختلال خوردن هر نوع رفتار ناسالمی است که فرد در رابطه با غذا و بدن خود انجام می دهد مثل پرخوری های شدید یا غذا نخوردن به هر دلیلی که عادت های اشتباهی هستند که در برخی افراد وجود دارد. این رفتارها وقتی زندگی عادی فرد را مختل کنند تبدیل به نوعی اختلال می شوند.
اختلال پرخوری: همانطور که از نام این اختلال پیداست در این حالت فرد تمایل زیادی به غذا خوردن دارد. این افراد طبیعتا دچار اضافه وزن خواهند شد که همین عامل باعث بروز انواع بیماری ها در وی می شود، مثل بیماری های قلبی و عروقی، افزایش فشار خون یا انواع دیابت ها.
اختلال پورخوری عصبی: در این اختلال فرد به صورت عصبی دست به پرخوری می زند و سپس آن را بالا می آورد. این اختلال بیشتر در زنان آن هم در سنین جوانی و نوجوانی رخ می دهد. خوشبختانه این اختلال که به دلیل اتفاقات استرس زا، فشارهای اجتماعی و سبک زندگی فرد ایجاد می شود، قابل درمان است.
اختلال بی اشتهایی عصبی: در این اختلال فرد از اضافه وزن به شدت هراس دارد. این ترس باعث می شود فرد غذا نخورد و به شدت لاغر شود. این اختلال هم بیشتر در زنان رواج دارد تا مردان. اختلال بی اشتهایی عصبی قابل درمان است اما می تواند زندگی و سلامت فرد را به مخاطره بیاندازد.
هر کدام از این اختلال های گفته شده، دارای علائم و نشانه هایی است که با مشاهده این نشانه ها در اطرافیان خود می توانیم از بروز مشکلات بزرگتر در آن ها جلوگیری کنیم. زیاد غذا خوردن در همه افراد دلیل درستی برای وجود اختلال پرخوری نخواهد بود. این اختلال دارای نشانه هایی است که با آن ها آشنا خواهید شد:
احساس گناه: معمولا فرد پس از زیاد خوردن دچار احساس گناه و شرمندگی می شود و همین عامل موجب می شود تا دوباره به سمت پرخوری تمایل پیدا کند.
تغییر وزن: در این حالت فرد گاهی ممکن است بعد از افزایش وزن تصمیم به رژیم بگیرد و دچار کاهش وزن شود. این افزایش و کاهش وزن همیشه در این بیماران وجود دارد.
اختلال تغذیه پرخوری عصبی هم مانند اختلال پرخوری دارای علائم و نشانه هایی در افراد است که در ادامه به تشریح هر یک ازآن ها می پردازیم.
پرخوری و استفراغ: در این حالت فرد مقدار زیادی غذا می خورد و بعد برای جبران این پرخوری همه آنچه را که خورده است بالا می آورد. این افراد معمولا برای هضم سریع غذا و خروج آن از بدن از قرص های مسهل استفاده می کنند و یا به طرز شدیدی ورزش می کنند.
وسواس روی وزن: این افراد به شدت از اضافه وزن می ترسند. با اینکه شاید وزن نرمالی داشته باشند اما تصور می کنند که بسیار چاق هستند.
افسردگی: افرادی که دچار اختلال پرخوری عصبی هستند معمولا تحت فشار روانی هستند و ممکن است دچار افسردگی و استرس شوند و یا حتی به مصرف مواد مخدر روی آوردند. اختلال بولیمیا یا پرخوری عصبی تاثیرات منفی زیادی روی افراد می گذارد از جمله:
اختلال بی اشتهایی عصبی هم دارای علائم و نشانه هایی است از جمله:
کاهش سریع وزن: این افراد به عمد غذا نمی خورند. حتی اگر مجبور باشند از قرص های لاغری نیز استفاده می کنند. معمولا حرکات ورزشی شدید انجام می دهند و همه این ها در حالی است که حتی اگر احساس گرسنگی کنند اقدام به غذا خوردن نخواهند کرد.
وسواس غذایی: در این حالت فرد با وسواس غذای خود را انتخاب کرده و می خورد و به دنبال کالری کمتر است.
تصور غلط از بدن خود: این افراد با اینکه بسیار لاغر هستند اما از نظر خودشان دچار اضافه وزن هستند. در این وضعیت فرد از نظر فیزیکی دچار مشکلاتی خواهد شد مثل:
کودکان به دلایل مختلفی ممکن است از خوردن غذا سرباز زنند. مواقعی مثل موقعیت های زیر از آن دسته دلایل است:
برخی اختلالات زمینه ساز بروز اختلال تغذیه در کودکان می شود، مثل اختلال OCD یا اختلال های اضطرابی که با درمان آن ها کمک شایانی به درمان اختلالات تغذیه ای آن ها کرده ایم.
بی اشتهایی عصبی: این حالت هم مانند اختلال بی اشتهایی عصبی در بزرگسالان با ترس از افزایش وزن همراه است.
اختلال اجتناب یا محدودیت غذا: در این حالت فرد به دلیل تجارب منفی قبلی یا عدم علاقه به غذا از خوردن غذاها اجتناب می کند.
تمام انواع اختلالات خوردن که در بالا درباره آن ها صحبت کردیم، ناشی از برخی اختلالات زمینه ای است که در افراد مختلف، خود را به صورت های متفاوتی نشان می دهد که یکی از آن ها، اختلال تغذیه می باشد. همانطور که گفته شد این امر حتی در کودکان نیز می تواند خود را با اختلال تغذیه ای نشان دهد و شامل سن و جنس خاصی نمی شود. پس اختلال تغذیه هم نوعی اختلال روانی محسوب می شود.
حال این سوال پیش می آید که چه کسانی در معرض ابتلا به اختلال خوردن قرار دارند؟ و ایجاد این اختلال به چه عواملی بستگی دارد؟
اختلالات خوردن، اختلالاتی هستند که از چند عامل نشئت می گیرند. البته هنوز علت دقیقی برای این اختلالات شناخته نشده است اما ۳ عامل اصلی که باعث بروز این اختلال در افراد می شود را در ادامه نام می بریم:
شخص ممکن است یک یا چند مورد از این عوامل را در خود داشته باشد تا مستعد بروز اختلال خوردن در وی باشد.
برای درمان اختلال خوردن در وهله اول شخص باید به یک روانشناس یا روانپزشک مراجعه کند تا الگوهای رفتاری درست را آموزش ببیند، به این مرحله روان درمانی اختلال تغذیه گفته می شود. در کنار این کار، روانشناس یا روان درمانگر می تواند اختلال های دیگری که باعث بروز این اختلال در فرد شده است را شناسایی و درمان کند. سپس یک مشاور تغذیه خوب کمک شایانی به بهبود روند درمان بیمار خواهد کرد.
مثلا در اختلال پرخوری عصبی فرد به دلیل داشتن بیماری افسردگی باید از داروهای ضد افسردگی استفاده کند تا از افزایش بالا آوردن غذا در فرد جلوگیری کند. خانواده های این عزیزان نقش پررنگی در درمان این افراد خواهند داشت. بیمار می تواند به همراه خانواده خود در جلسات روان درمانی شرکت کند تا مشکلات آن ها به صورت ریشه ای مورد حل و فصل قرار بگیرد.
در موارد حاد مثل بی اشتهایی عصبی بیمار به خاطر از دست دادن زیاد وزن با مشکلات جسمی زیادی دست و پنجه نرم می کند. بهتر است فرد چند روز در کلینیک روانشناسی درمان اختلالات تغذیه بستری شود تا روند درمانی او کامل شود.
در کلینیک رهان، که بهترین مرکز مشاوره و درمان اختلالات تغذیه درتهران می باشد و دارای بهترین پزشکان برای درمان اختلال تغذیه است، خدماتی متناسب با شرایط بیمار ایجاد می شود تا روند درمان اختلال خوردن در او به بهترین شکل انجام شود و بیمار بتواند علاوه بر سلامت جسم، سلامت روان خود را هر چه سریع تر به دست آورد.
طی آزمایشات مختلف، متخصصان به این نتیجه رسیده اند که قسمت هایی در مغز که باعث ایجاد لذت در افراد معتاد به مواد مخدر می شود برای عده ای نیز با غذاهای پرکالری فعال می شود. مواد و داروهای اعتیادآور باعث ترشح دوپامین در مغز می شوند. جالب است بدانید مصرف غذاهای پر کالری نیز همین خاصیت را برای برخی افراد مستعد در این زمینه، دارد. مانند یک فرد مبتلا به اعتیاد، برخی افراد بعد از کسب لذت از خوردن غذا، نسبت به خورن مجدد آن تمایل شدیدی دارند و رفته رفته این مقدار بیشتر و بیشتر می شود تا جایی که فرد با وجود احساس سیری باز هم به خوردن غذا ادامه می دهد. در کل به این فرآیند، اعتیاد به غذا گفته می شود.
هر نوع اعتیادی چه مواد مخدر و چه غذا باید مورد درمان قرار گیرند زیرا باعث مختل شدن زندگی طبیعی فرد شده اند. کلینیک خصوصی درمان اختلال تغذیه رهان با بهترین امکانات و داشتن کادر پزشکی مجرب و با ارائه بهترین مشاوره پزشکی می تواند بهترین راه های درمان اعتیاد به غذا را برای شما مراجعین محترم ارائه دهد.