امروزه ابتلا به انواع بیماری روانی به ویژه اختلالات اضطرابی به شدت رو به افزایش است. اختلالات اضطرابی از انواع اختلال های روانی، هیجانی و رفتاری هستند که در تمام گروه های سنی مشاهده می شوند. عوامل مختلفی در بروز این اختلالات تاثیرگذار هستند و عوارض این اختلالات با تکنیک های روان درمانی و دارو درمانی قابل کنترل و درمان است. مبتلایان به این اختلالات به درمان های تخصصی نیاز دارند و در صورت عدم درمان با مشکلات جدی در زندگی فردی و اجتماعی خود روبرو خواهند شد.
در این مقاله علاوه بر آشنایی با انواع اختلالات اضطرابی با خدمات بهترین مرکز روانشناسی درمان اختلال اضطرابی در تهران نیز آشنا خواهید شد:
تجربه گاه به گاه اضطراب بخشی طبیعی از زندگی است. اضطراب یک واکنش طبیعی در مقابل استرس است که سبب آگاهی و آمادگی ما در برابر خطرات احتمالی اطراف می شود.
اما اختلالات اضطرابی anxiety disorders که با ترس و اضطراب شدید همراه است با اضطراب طبیعی متفاوت است. اختلالات اضطرابی شایع ترین اختلالات روانی است که معمولا مبتلایان در آغاز دوره کودکی یا نوجوانی علایم آن را تجربه می کنند. در حدود 30 درصد از بزرگسالان ممکن است در مقطعی از زندگی تحت تأثیر این اختلال قرار گیرند.
بروز ناگهانی احساس ترس، اضطراب و وحشت شدید که در عرض چند دقیقه به اوج خود برسد و شدت آن با عامل محرک تناسب نداشته باشد، یکی از ویژگی های اختلالات اضطرابی است.
معمولا مبتلایان به این اختلال از مکان ها یا موقعیت هایی که سبب بروز علایم می شود اجتناب می کنند و همین موضوع زندگی روزمره بیماران را با اختلال جدی روبرو می سازد.
انواع مختلفی از اختلال اضطرابی وجود دارد که گاهی ممکن است به صورت همزمان در یک فرد مشاهده شوند. خوشبختانه اختلالات اضطرابی قابل درمان هستند و با روش های درمانی موثری اعم از داور درمانی و روان درمانی قادر کنترل و درمان هستند.
انواع مختلفی از اختلال اضطراب عصبی وجود دارد که شایع ترین آن شامل موارد زیر است:
نوعی اختلال اضطرابی شدید است که باعث می شود بیماران از قرار گرفتن در مکان های سرباز یا سربسته وحشت داشته باشند. مبتلایان به این اختلال از این که در صورت بروز حوادث در یک مکان خاص حبس شوند و امکان فرار یا کمک گرفتن از دیگران را نداشته باشند به شدت هراس دارند.
این بیماری که به نام اختلال اضطرابی منتشر یا اختلال اضطرابی gad نیز شناخته می شود شامل اضطراب غیرعادی و واکنش اضطرابی شدید در مورد فعالیت ها یا رویدادهای معمولی است. شدت اختلال اضطراب منتشر با شرایط واقعی تناسب ندارد، کنترل آن دشوار است و بر وضعیت فیزیکی بیمار نیز تاثیرات مخربی دارد. در بیشتر موارد بیماران مبتلا به این اختلال به سایر انواع مشکلات اضطرابی یا افسردگی مبتلا هستند.
این نوع از اضطراب با دوره های مکرر احساس ناگهانی اضطراب و وحشت شدید همراه است که ممکن است در عرض چند دقیقه به اوج خود برسد (حملات پانیک). افراد مبتلا به این اختلال در صورت بروز حملات پانیک، علایمی مانند خطر قریب الوقوع، تنگی نفس، درد قفسه سینه و تپش قلب را تجربه می کنند.
این اختلال در دسته هراس های ویژه یا فوبیای خاص قرار دارد و سبب بروز اضطراب شدید در هنگام قرار گیری در موقعیت های اجتماعی می شود. این بیماران به دلیل احساس خجالت، ترس از نگاه منفی دیگران و نگرانی از قضاوت شدن به شدت از قرار گیری در موقعیت های اجتماعی اجتناب می کنند.
این نوع از اختلال اضطرابی با علائم اضطراب یا هراس شدید ناشی از مصرف مواد مخدر یا ترک مواد همراه است. البته در ادامه بیشتر با این نوع اختلال آَشنا خواهید شد.
این اختلال معمولا در افرادی که در معرض یک رویداد تکان دهنده، ترسناک یا خطرناک قرار گرفته اند مشاهده می شود. معمولا بیشتر افراد، پس از تجربه حوادث ناگوار، طیف وسیعی از واکنش‌های احساسی و فیزیکی را تجربه می کنند و پس از مدتی به حالت طبیعی خود باز می گردند. اما در شرایطی که علایم اضطراب به مدت طولانی ادامه پیدا کند و سبب افت کیفیت زندگی فرد شود احتمالا بیمار به اختلال اضطرابی پس از سانحه مبتلا شده است.
دو نوع از شایع ترین اختلالات اضطرابی در دوران کودکی شامل موارد زیر است:
کودکان مبتلا به این اختلال با این که از توانایی کامل در تکلم برخوردارند، ممکن است در هنگام قرار گیری در موقعیت های خاص یا افراد غریبه قادر به صحبت کردن نباشند. این بیماری با اضطراب شدید، احساس خجالت و درماندگی بیماران همراه است و سبب اختلال در عملکرد کودک در مدرسه و سایر موقعیت های اجتماعی می شود.
کودکان مبتلا به این اختلال در هنگام جدایی از والدین یا افرادی که نقش مراقبت از کودک را برعهده دارند، دچار اضطراب و نگرانی شدید می شوند.
ترس مداوم از آسیب دیدن والدین در اثر حوادث ناگوار یا فراموش کردن کودک برخلاف وعده بازگشت، از مهم ترین علایم ابتلا به این اختلال اضطرابی است.
با این که این اختلال بیشتر در کودکان پیش دبستانی دیده می شود، اما ممکن است کودکان بزرگتر و بزرگسالانی که یک رویداد استرس زا را تجربه کرده اند نیز به اختلال اضطراب جدایی مبتلا شوند. مبتلایان برای رهایی از علایم اختلال اضطراب جدایی به کمک حرفه ای روانپزشک و روانشنشاس بالینی نیاز دارند.
بیماران مبتلا به اختلال اضطرابی معمولا علایم زیر را تجربه می کنند:
اجتناب از انجام فعالیت هایی که منجر به بروز اضطراب می شود در میان علایم این بیماران مبتلا به اختلال اضطراب شایع است.
برخلاف تصور عموم علل ایجادکننده اختلال اضطرابی ارتباطی با اعتماد به نفس پایین یا مشکلات تربیتی ندارد بلکه تحقیقات متخصصان نشان داده است که ترکیبی از عوامل زیر ممکن است در شکل گیری اختلال اضطرابی نقش داشته باشند.
یکی از مهم ترین علل اختلال اضطرابی است که مانند رنگ چشم از یک یا هر دو والد به فرزندان منتقل می شود. در واقع حضور خویشاوندان خونی مبتلا به اختلال اضطرابی سبب افزایش احتمال ابتلا به این بیماری در خانواده می شود.
استرس شدید یا طولانی مدت سبب برهم خوردن تعادل شیمیایی مغز می شود و این وضعیت به نوبه خود از عوامل ایجادکننده اختلال اضطرابی است.
کودکانی که مورد آزار و اذیت واقع شده اند، در ناحیه سر ضربه خورده اند یا شاهد رویدادهای آسیب زا بوده اند بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به اختلال اضطراب قرار دارند.
بروز اختلال اضطراب گاهی اوقات به منشا فیزیولوژیک مرتبط است، به عنوان مثال ابتلا به یک بیماری جدی سبب بروز نگرانی قابل توجهی در مورد مسائلی مانند وضعیت درمان ،خانواده یا احتمال مرگ می شود. در این شرایط فرد با حجم زیادی از استرس روبرو است که سبب ظهور علایم اختلال اضطرابی می شود.
بروز اختلال اضطرابی یکی از عوارض شایع اعتیاد است و بروز این اختلال در دوران ترک مواد برای بیماران مشکل ساز است.
مصرف برخی از داروها با تشدید علایم اضطراب همراه هستند که رایج ترین آنها می توان به داروهای محرک، داروهای ضد افسردگی و داروهای تیروئید اشاره کرد.
کیفیت اختلال اضطرابی در نوجوان با آنچه در کودکان مشاهده می شود متفاوت است. اختلال اضطرابی در دوران نوجوانی بیشتر حول محور مشکلات شخصی نوجوان می چرخد و کمتر با عوامل بیرونی مرتبط است به عنوان مثال نگرانی از تغییرات فیزیکی، نحوه عملکرد در مدرسه یا فعالیت های ورزشی همگی جزو اختلالات شایع در دوران جوانی است.
برخی از نوجوانان مضطرب ممکن است حتی تا زمان رسیدن به سنین جوانی سال ها با این اختلال درگیر باشند.
اختلال اضطرابی مزمن یکی از شایع ترین مشکلات روانی در سرتاسر جهان است که اغلب در دوران کودکی، نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می شود. براساس آمارهای جهانی درصد شیوع این اختلال به شرح زیر است:
زنان این اختلال را با نرخ بالاتری (3.4 درصد) در مقایسه با مردان (1.9 درصد) تجربه می کنند. همچنین حدود 5.7 درصد از بزرگسالان در مقطعی از زندگی دچار اختلال اضطراب می شوند.
اختلالات اضطرابی یکی بیماری های شایع در میان مبتلایان به سایر اختلالات روانشناختی مانند اختلال وسواس فکری-عملی، یا اختلال وسواسی-جبری (OCD)،اختلال شخصیت، اختلال افسردگی است.
معمولا پزشکان برای تشخیص علل اضطراب ابتدا وضعیت جسمی فرد را مورد بررسی قرار می دهند چراکه بسیاری از مشکلات اضطرابی ریشه در بیماری های جسمی دارد.
پس از درمان مشکلات جسمی در صورت ادامه داشتن اضطراب شدید، معمولا بیماران به یک متخصص اعصاب و روان( روانپزشک) ارجاع می شوند.
متخصص روانپزشکی فردی است که در تشخیص و درمان بیماری های روانی تخصص دارد و با همکاری تیم روان درمانی و متخصصان روانشناسی به درمان بیماران می پردازد.
معمولا متخصصان از تست اختلال اضطراب برای ارزیابی وضعیت روانی بیماران استفاده می کنند. این تست شامل ارزیابی افکار، احساسات و رفتار بیماران برای کمک به تشخیص دقیق و بررسی عوارض مرتبط با اختلال اضطرابی است.
اختلالات اضطرابی اغلب همراه با سایر مشکلات سلامت روان مانند افسردگی یا سوء مصرف مواد همراه است که این وضعیت تشخیص بیماری را چالش برانگیزتر می کند.
بسیاری از متخصصان برای تشخیص قطعی اختلال اضطرابی نتایج ارزیابی روانی بیماران را با معیارهای DSM-5 مقایسه می کنند. ای معیار به منزله راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) است که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده است.
بروز اضطراب و اختلال در مصرف مواد ارتباط تنگاننگی با یکدیگر دارند. برخی از افراد ممکن است به منظور تسکین و کنترل علایم اضطراب، به مصرف مواد مخدر و الکل پناه ببرند. معمولا در ابتدا بیماران برای کسب آرامش از این مواد استفاده می کنند و به تدریج به مصرف مواد مخدر معتاد می شوند.
از سویی دیگر برخی از افراد به دلیل اعتیاد به مواد مخدر، دچار اضطراب و مشکلات روانی می شوند. به عنوان مثال مصرف کوکائین سبب تحریک بخش هایی از مغز می شود که با استرس مرتبط هستند. این وضعیت سبب افزایش ترشح هورمون های استرس، افزایش وابستگی به مواد و تشدید عوارض اختلالات اضطرابی می شود.
براساس نتایج تحقیقات انجام شده، افرادی که سابقه تروما (روان زخم) دارند، بیشتر از سایرین در معرض اضطراب و اعتیاد قرار دارند. سابقه ژنتیکی و عدم تعادل مواد شیمیایی در مغز نیز ممکن است با ایجاد اضطراب و اعتیاد مرتبط باشند.
بهترین راه برای درمان اضطراب و اعتیاد استفاده ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی در یک مرکز تخصصی درمان اضطراب و افسردگی است.
درمان اختلال اضطراب بعد از ترک اعتیاد نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است چراکه خطر عود بیماری و بازگشت به مصرف مواد مخدر را کاهش می دهد. بنابراین لازم است بیماران در دوران ترک به درمان های خود پایبند بوده و ارتباط خود را با تیم درمانی حفظ کنند.
افسردگی و اضطراب دو بیماری روانی متفاوت هستند، اما معمولاً با هم بروز می‌کنند و با روش های مشابهی درمان می شوند.
در واقع اضطراب به عنوان یکی از علامت های شاخص افسردگی بالینی شناخته می شود و از سویی دیگر، اختلالات افسردگی ممکن است ناشی از یک اختلال اضطرابی مانند اختلال اضطراب فراگیر، اختلال هراس یا اختلال اضطراب جدایی باشد.
معمولا متخصصان برای درمان هر دو بیماری از مشاوره روانشناختی (روان درمانی) و دارو درمانی استفاده می کنند.
ایجاد تغییرات سازنده در سبک زندگی مانند بهبود عادات خواب، افزایش ارتباطات سالم اجتماعی، استفاده از تکنیک های کاهش استرس و ورزش منظم در بهبود هر دو بیماری موثر است.
ورزش منظم سبب آزادسازی هورمون های شادی آور مانند آندروفین می شود که نقش موثری در کاهش افسردگی و اضطراب دارند. فواید ورزش برای سلامت جسم و روان به اثبات رسیده است و متخصصان از ورزش به عنوان یک استراتژی مقابله ای سالم برای مدیریت افسردگی و اضطراب یاد می کنند. در ادامه به این سوال که آیا اختلالات اضطرابی درمان دارد؟ پاسخ خواهیم داد:
درمان اختلالات اضطرابی معمولا با ترکیب دو تکنیک روان درمانی و دارو درمانی انجام می شود. طول دوره درمان اضطراب براساس نوع اختلال و شرایط منحصر به فرد هر بیمار متفاوت است و تعیین مدت آن به تجویز پزشک معالج بستگی دارد.
برخوردای از سلامت عمومی به خصوص در سطح روانی از اهمیت بسزایی برخوردار است بنابراین لازم مبتلایان به انواع اختلالات اضطرابی روانی ، به بهترین دکتر درمان اضطراب در مرکز درمان اضطراب در تهران مراجعه کنند و از خدمات درمانی تخصصی بهره مند شوند. در ادامه با انواع روش های درمانی اختلال اضطرابی آَشنا خواهید شد:
یکی از درمان های موثر برای درمان اختلال اضطرابی استفاده از روان درمانی است. در این روش یک روان درمانگر با استفاده از تکنیک های روانشناسی به درمان مشکلات روانی خاصی که زمینه ساز بروز اختلال اضطرابی شده است می پردازد.
از آنجایی که انواع مختلفی از اختلال اضطرابی وجود دارد بنابراین روش روان درمان بیماران براساس شرایط منحصر به فرد هر بیمار متفاوت است. به عنوان مثال روش روان درمانی فردی که به اختلال اضطراب فراگیر دچار است قطعا با روش درمان بیمار مبتلا به اختلال اضطراب پس از سانحه متفاوت است.
اما روانشناسان برسر این موضوع توافق دارند که موثرترین تکنیک روانشناسی برای درمان اختلال اضطرابی، روش درمان شناختی رفتاری (CBT) است که در صورت نیاز با داروهای ضد افسردگی ترکیب می شود.
در واقع روان درمانی مبتنی بر تکنیک شناختی رفتاری، نوعی گفتگو درمانی است که بر نقش آفرینی و رویارویی با ترس ها تمرکز دارد. در طی این روش بیمار با یادگیری راهبردهای عملی قادر است که شیوه تفکر خود را تغییر دهد تا بتواند به جای اجتناب از موقعیت های استرس زا، در برابر محرک های اضطراب آور، رفتارهای متعادلی از خود بروز دهد.
مشاوره فردی، گروهی و خانواده درمانی نیز از تکنیک های موثر برای درمان اختلالات روانی از جمله اختلال اضطراب است. تغییر سبک زندگی با ورزش منظم و انجام مدیتیشن و یوگا نیز با تاثیرات بسیار مطلوبی در کاهش اضطراب بیماران همراه است.
با این که داروها قادر به درمان قطعی اختلال اضطراب نیستند، اما داروهای ضد اضطراب با تاثیر بر انتقال دهنده های عصبی در مغز، سبب کاهش اثرات اختلال اضطرابی می شوند.
استفاده از داروی اختلالات اضطرابی سبب بهبود کیفیت زندگی روزمره بیمار می شود و احتمال تشدید اثرات بیماری را کاهش می دهد.
معمولا روانپزشک با کمی آزمون و خطا و امتحان چند دارو قادر به یافتن بهترین و اثرگذار ترین دارو برای درمان مشکل بیمار می شود.
معمولا برای درمان اختلالات اضطرابی در کودکان از داروهای ضد افسردگی به نام SSRI (مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین) استفاده می شود.
گاهی اوقات ممکن است روانپزشک برای درمان اختلالات اضطرابی از داروهای ضدافسردگی استفاده کند.
در مواقع نادر گاهی برای درمان اختلال اضطرابی از داروهای آرام بخشی به نام بنزودیازپین (یا مسدود کننده های بتا) استفاده می شود از جمله کلونازپام (Rivotril) ، آلپرازولام (Xanax) و لورازپام (Ativan)
البته این داروها برای تسکین کوتاه مدت علائم اضطراب مفید هستند و برای استفاده طولانی مدت مناسب نخواهند بود.
پیشنهاد ما برای درمان انواع اختلالات روانی مراجعه به کلینیک خصوصی روانشناسی رهان در تهران است چراکه این مرکز با امکانات درمانی پیشرفته و همکاری بهترین گروه روانشناسی و روانپزشکی درتهران مشغول به فعالیت است. همکاران ما در مرکز مشاوره تخصصی درمان اضطراب در کلینیک رهان از سال ها تجربه گرانقدر و دانش تخصصی برای درمان انواع اختلالات اضطرابی برخوردار هستند. تیم درمانی این مرکز به صورت شبانه روزی آماده ارائه خدمات تخصصی درمان استرس در تهران هستند.
برای پایان دادن به مشکلات روانی و بازگشت به مسیر طبیعی زندگی فرصت را از دست ندهید و با مرکز روانشناسی رهان تماس حاصل فرمایید.