بیایید با هم یک روایت کوتاه در مورد بیمار مبتلا به اختلال دوقطبی را بخوانیم: در شرکت‌مان همکاری داشتیم که گاهی اوقات خیلی عجیب رفتار می‌کرد! او برای لحظه‌ای به وجد می‌آمد، به طور مداوم در مورد موضوعات مختلف صحبت می‌کرد و گاهی اوقات به برنامه‌های بسیار جاه‌طلبانه خود مانند داشتن یک شرکت و کسب میلیون‌ها تومان می‌بالید. اما بعد از چند روز، به شدت ساکت می‌شد، با کسی ارتباط برقرار نمی‌کرد و کار خود را به موقع انجام نمی‌داد! یک بار که برای ناهار بیرون رفته بودیم، بشقاب را به سمت گارسون پرت کرد، چون سفارشش را به موقع نیاوردند. ما از رفتار او شوکه شدیم. با گذشت زمان رفتار او غیرقابل پیش بینی و در نهایت از او خواسته شد تا شرکت را ترک کند! این یکی از روایت‌های دوستانم در مورد فردی بود که دارای اختلال دو قطبی است. همانطور که خواندید اختلال دوقطبی اگر درمان نشود، تاثیر قابل ملاحظه‌ای روی عملکرد روزانه و زندگی فرد خواهد داشت. بنابراین حتما باید برای تشخیص صحیح و درمان آن به مرکز درمان اختلال دو قطبی مراجعه کرد. اما اختلال دو قطبی چیست و چه اثراتی دارد؟ در این مطلب به بررسی آن خواهیم پرداخت.
اختلال دوقطبی(افسردگی-شیدایی) یک بیماری روانی و خلقی جدی است که باعث نوسانات خلقی غیرعادی و شدید می‌شود. فرد مبتلا به اختلال دوقطبی شدید گاهی دارای حالاتی مانند نشاط و انرژی بالا و گاهی دچار وضعیت روانی متضاد یعنی منفی گرایی و بدبینی می‌باشد. این فرد ممکن است علائم روان پریشی مانند توهم یا هذیان و افکار خودکشی نیز داشته باشد. اختلال دوقطبی می تواند توانایی فرد را برای عملکرد عادی در زندگی روزمره تحت تاثیر قرار دهد و منجر به آسیب به روابط حرفه‌ای و شخصی شود.
همه ما هرازگاهی دچار نوسانات خلقی و حالتی مانند خلسه می‌شویم، اما این حالات احتمالا بر فعالیت‌های روزانه‌مان تأثیری نمی‌گذارند. این‌ها جز اختلالات دوقطبی نیست. افسردگی نیز جز اختلال دوقطبی محسوب نمی‌شود، اگرچه برخی از علائم هر دو بیماری مشابه هستند. تفاوت اصلی آن‌ها در این است که در اختلال دوقطبی، دوره‌هایی از شیدایی(بالا رفتن خلق) و افسردگی(پایین آمدن خلق) و همچنین تغییرات خلقی شدید وجود دارد.
فردی که دچار این بیماری است، هر چه سریع‌تر باید نسبت به درمان اختلال دو قطبی اقدام کند. لازمه آن در درجه اول، شناسایی علائم اختلال دو قطبی و تشخیص این بیماری در بهترین کلینیک روانشناسی است.
اما بیماران اختلال دوقطبی چه ویژگی‌هایی دارند؟ افراد مبتلا به اختلال دوقطبی دو دسته از علائم را در مراحل افسردگی و شیدایی نشان می‌دهند.
در واقع در طول دوره‌های شیدایی، فرد به صورت تکانشی رفتار می‌کند، بدون قضاوت مناسب تصمیم می‌گیرد و ریسک‌های غیرعادی را می‌پذیرد و هرگونه عواقب منفی اقدامات غیرقابل پیش بینی خود را نادیده می‌گیرد یا از آن بی خبر است. از جمله علائم مرحله شیدایی عبارت است از:
از علائم مرحله افسردگی عبارت است از:
اگر هر یک از این علائم را در فردی که می‌شناسید مشاهده کردید، او را تشویق کنید که با یک روان پزشک اختلالات دو قطبی و رواندرمانگر، در مرکز تخصصی درمان انواع اختلالات، جلسه مشاوره داشته باشد. بهترین مرکز درمان اختلال دوقطبی در تهران کلینیک رهان است که با ارائه خدمات و روش‌های نوین در درمان این بیماری پیشرو می‌باشد.
دلایل ابتلای فرد به بیماری اختلال دو قطبی
علت دقیق اختلال دوقطبی هنوز ناشناخته است. اختلال دوقطبی معمولا در اواخر دوران نوجوانی و اوایل جوانی شروع می‌شود، اما به دلیل عدم آگاهی در مورد آن، اکثر افراد مبتلا به اختلال دوقطبی قبل از مراجعه به کلینیک روانشناسی درمان اختلالات روانی و دو قطبی، به مدت طولانی رنج می‌برند. عوامل ایجاد کننده احتمالی می‌تواند عدم تعادل هورمونی، عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی، ضربه شدید ناشی از حادثه غم انگیز، مصرف مواد مخدر و نوشیدنی‌های الکی یا سوء مصرف مواد باشد. اختلال دوقطبی می‌تواند با بیماری‌های دیگری مانند افسردگی حاد همراه با روان پریشی یا اسکیزوفرنی همراه شود. در صورت بروز اختلال دوقطبی هر چه سریع‌تر به پزشک روانشناسی مراجعه فرمایید.
چهار نوع اساسی اختلال دوقطبی وجود دارد:
دوره‌های شیدایی یا مختلط که حداقل به مدت هفت روز ادامه می‌یابد، یا علائم شدید شیدایی که نیاز به بستری شدن فوری فرد در بیمارستان دارد. همچنین، در این نوع اختلال، دوره های افسردگی رخ می‌دهد که ممکن است حداقل برای دو هفته ادامه داشته باشد.
ترکیبی از دوره‌های افسردگی و دوره‌های هیپومانیک، اما بدون دوره‌های شیدایی غالب یا مختلط.
زمانی تشخیص داده می‌شود که علائم بیماری وجود داشته باشد اما معیارهای تشخیصی برای دوقطبی I یا II را برآورده نمی‌کند. با این حال، علائم به وضوح خارج از محدوده رفتار طبیعی فرد است.
اختلال خلق ادواری شکل خفیف اختلال دوقطبی که در آن دوره‌های هیپومانیا و افسردگی خفیف ممکن است حداقل برای دو سال ادامه داشته باشد.
در برخی موارد، اختلال دوقطبی می‌تواند با سایر اختلالات مانند اسکیزوفرنی یا افسردگی شدید همراه شود. همچنین، فرد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به تیروئید، دیابت یا برخی بیماری‌های فیزیولوژیکی دیگر باشد.
اختلال دوقطبی بر ساختارهای متعدد مغز و همچنین عملکرد اندام تأثیر می‌گذارد. کارشناسان بر این باورند که اختلال دوقطبی با تغییر در مواد شیمیایی مغز مرتبط است. همچنین می‌تواند باعث تغییر در تفکر و توهم شود.
اگر سوالتان این است که از کجا بفهمم بیماری دو قطبی دارم؟! باید بگوییم که اختلال دوقطبی به دلیل شباهت علائم اغلب با اسکیزوفرنی یا افسردگی اشتباه گرفته می‌شود و ممکن است خودتان با توجه به علائم نتوانید به درستی تشخیص بدهید. افزایش خلق و خوی غیر طبیعی (شیدایی یا هیپومانیا) غالب‌ترین علامت اختلال دوقطبی است. اما متخصصین در کلینیک خصوصی درمان اختلال دوقطبی رهان می‌توانند به درستی نوع بیماری شما را تشخیص داده و سپس به درمان آن بپردازند.
متخصص سلامت روان در مرکز نگهداری بیماران دو قطبی رهان، چندین آزمایش و ارزیابی را برای تشخیص درست بیماری و رد سایر مشکلات زمینه‌ای که می‌تواند باعث این علائم شود، انجام می‌دهد. برای ارزیابی شدت علائم، متخصص ممکن است از فرد بخواهد که تغییرات خلقی، الگوهای خواب و جزئیات فعالیت‌های روزانه خود را که می‌تواند در تنظیم یک برنامه درمانی منحصربفرد کمک کننده باشد، یادداشت کند.
بهترین دکتر درمان دو قطبی، از طریق مشاوره آنلاین و حضوری روانشناسی اختلال دو قطبی در کلینیک رهان، افکار، احساسات و عواطف فرد را ارزیابی می‌کند. متخصص روانشناسی ممکن است با اعضای خانواده نیز صحبت کند تا اطلاعات بیشتری در مورد وضعیت بیمار جمع آوری نماید. همچنین امکان انجام تست اختلال دو قطبی نیز برای تجزیه و تحلیل شدت اختلال وجود دارد. تست اختلال دو قطبی در واقع شامل پرسشنامه‌ای است که به تشخیص بهتر بیماری کمک خواهد کرد. این تست وضعیت خلق و خو شما را تعیین می‌کند.
اختلال دوقطبی، مانند دیابت یا بیماری قلبی، یک بیماری طولانی مدت است و باید در طول زندگی فرد کنترل شود. تشخیص و درمان اختلال دوقطبی، می‌تواند به داشتن زندگی سالم و سازنده کمک کند. ما در مطلب درمان اختلال دوقطبی به طور کامل آن را توضیح داده‌ایم. اما بطور خلاصه می‌توان گفت که روش‌های درمان اختلال روانی دوقطبی در مرکز بستری بیماران اعصاب و روان رهان، بصورت دارودرمانی و روان‌درمانی(درمان رفتاری شناختی) انجام می‌گیرد. البته نوع برنامه درمانی ممکن است بسته به سن، سابقه پزشکی، شدت بیماری یا تحمل فرد نسبت به دارو متفاوت باشد. یکی از روش‌های مورد استفاده برای درمان اختلال دوقطبی در کلینیک رهان، نوروفیدبک می‌باشد. نوروفیدبک فعالیت امواج مغزی بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی را تثبیت می‌کند و از شدت این اختلال می‌کاهد.
عدم دریافت درمان یا قطع درمان یا داروی موجود در واقع می‌تواند وضعیت را بدتر کند یا باعث عود بیماری شود. در برخی موارد، علائم ممکن است به طور غیرمنتظره ای ایجاد شوند و فرد حتی از آن آگاه نباشد یا نتواند آن را کنترل کند.
اختلال دوقطبی می تواند بر تمام جنبه های زندگی شما تأثیر بگذارد. پذیرش این واقعیت که شما مبتلا به اختلال دوقطبی هستید و یادگیری هرچه بیشتر در مورد آن می‌تواند به شما در مقابله با این بیماری کمک کند. کافیست مراحل زیر را فراموش نکنید:
اگر فردی مبتلا به اختلال دوقطبی را می‌شناسید، او را تشویق کنید که با بهترین دکتر اختلال دوقطبی مشورت کند و تحت درمان قرار گیرد. ممکن است فرد تمایلی به پذیرش مشکل نداشته باشد. در چنین شرایطی، ممکن است مجبور شوید ابتدا با متخصص اختلال دوقطبی ملاقات کنید و سپس فرد را همراه خود ببرید.
در یک بررسی بر روی افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، تقریباً 60٪ این افراد سابقه سوء مصرف مواد داشتند. هنوز به طور کامل درک نشده است که چرا، اختلال دوقطبی باعث می‌شود، افراد بیشتر به سوء مصرف مواد مخدر و الکل بپردازند. با این‌حال کلینیک روانپزشکی و ترک اعتیاد رهان با بهره‌گیری از کادر پزشکی باتجربه، آماده ارائه برنامه درمانی منحصر بفرد برای هر بیمار با توجه به شرایط او است.
همه چیز، از استرس شغلی گرفته تا مسائل مالی، می‌تواند به مشاجره منجر شود و به ازدواج فشار وارد کند. اما وقتی یکی از شرکای زندگی دچار اختلال دوقطبی است، استرس‌های ساده می‌توانند به جنگی حماسی تبدیل شوند! شاید به همین دلیل باشد که 90 درصد از ازدواج‌هایی که در آن‌ها یک طرف رابطه مبتلا به اختلال دوقطبی است، با شکست مواجه می‌شوند. بنابراین در صورت بروز اختلال دوقطبی حتما باید به کلینیک مشاوره ازدواج، جهت زوج درمانی مراجعه کنید. جالب است بدانید که مرکز تخصصی رهان، دارای بخشی مجزا برای انجام خدمات زوج درمانی و خانواده درمانی نیز می‌باشد. بنابراین بیماران مبتلا به دوقطبی می‌توانند علاوه بر درمان به بررسی مشکلات خانوادگی خود نیز بپردازند.
بطور کلی بیماری دو قطبی یک بیماری مادام العمر محسوب می‌شود و طول درمان اولیه آن بسته به شدت بیماری می‌تواند متفاوت باشد. اختلال دو قطبی ای که شدید نباشد به حدود ۹ ماه الی یک سال درمان نیاز دارد. اگر اختلال دو قطبی شدید باشد و اثر زیادی رو عملکرد فرد در زندگی روزانه‌اش بگذارد، درمان بین ۲ تا ۵ سال طول خواهد کشید. در بعضی موارد بیماری عود می‌کند و نیاز به درمان طولانی مدت است.
امید به زندگی در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی تقریباً 67 سال است. طبق یک بررسی در سال 2021 با نام تأثیر اختلال دوقطبی بر طول عمر افراد، خطر مرگ افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، 2.6 برابر بیشتر از عموم مردم است و میانگین طول عمر افراد بین 8 تا 12 سال کمتر از جمعیت عمومی می‌باشد.
داشتن یکی از بستگان درجه یک، مانند والدین یا خواهر و برادر، مبتلا به اختلال دوقطبی. دوره‌های دارای استرس زیاد، مانند مرگ یکی از عزیزان یا رویدادهای آسیب زا دیگر. سوء مصرف مواد مخدر یا الکل.
بله، اعتیاد و اختلال دو قطبی می‌توانند علت و معلول یکدیگر باشند و کاملا بر هم اثرگذار هستند.
اختلال دو قطبی در زنان و مردان بطور مساوری رخ می‌دهد. اما علائم متفاوتی در زنان و مردان بوجود می‌آید. زنان مبتلا به دو قطبی دارای علائمی مانند مشکل در تمرکز، از دست دادن علاقه به فعالیت‌های روزمره، احساس ناامیدی و بی ارزشی و بدبینی هستند.
منابع: whiteswanfoundation ،psychcentral ،mayoclinic ،mayoclinic