دیدگاه خانواده ها درباره اعتیاد مواد و ترک نیز به چگونگی واکنش آنها به بیماران تاثیر میگذارد. برای مثال اگر خانواده ترک را امکان ناپذیر بدانند طبیعی است با فرزندانشان همکاری نکنند ، یا اگر ترک را بسیار آسان و آن را تنها به تصمیم و اراده فرد بدانند در این صورت با فرزندانشان با سختگیری و خشونت رفتار می کنند و در صورت لغزش آنها را سرزنش و تحقیر می کنند ، برای پیشگیری از این مشکلات اطلاعاتی در مورد بیماران اعتیاد و باورهای نادرست خانواده ها درباره اعتیاد آشنا خواهیم کرد.
ژنتیک در بروز اعتیاد بسیار نقش مهمی دارد ولی این نکته به این معنا نیست که اگر والدین معتاد باشند فرزندان هم تحت تاثیر ژن های والدین معتاد می‌شوند. در بسیاری از موارد افراد تحت تاثیر یادگیری و همانندسازی دوستان و آشنایان به مواد گرایش پیدا میکنند بدون آنکه والدینشان اعتیاد داشته باشد . گاهی ممکن است طبق این دیدگاه که بیماری اعتیاد ریشه ژنتیکی دارد سبب میشود خانواده‌ها درمان را بی فایده بدانند و ترک بیماری اعتیاد و فرزندانشان را جدی نگیرند.
در بسیاری از افراد سیگاری این دیدگاه مشاهده می شود . گرچه اعتیاد به سیگار را نمی‌توان بادیگر مواد مخدر و محرک مقایسه کرد در بسیاری از موارد سیگار سکوی پرش برای اعتیاد به مواد می باشد . بسیاری از بیماران اعتیاد گزارش میکنند که قبل از اعتیاد به مواد سیگار میکشیدند . همچنین آنها ترک سیگار را کار آسانی نمی دانند و در مواردی به اندازه ترک دیگر مواد برایشان دشوار و طاقت فرساست.
این دیدگاه نادرست خانواده ها و اطرافیان بیمار درباره اعتیاد باعث میشود که خانواده ها اعتیاد را خط آخر بدانند و تحت تاثیر این دیدگاه رهایی از دام اعتیاد را اجتناب ناپذیر و غیر ممکن بدانند و اقدامات درمانی را جدی نگیرند.
این دیدگاه تا حدودی درست است . زیرا در بسیاری از موارد و مشکلات شخصیتی و نداشتن مهارت های مقابله ای سبب میشود افراد در رویارویی با عوامل استرس زا به مواد و پناه ببرند ،اما در مواردی هم افراد تحت فشار همسالان ،هیجان های زیاد نا پخته و تعارض و فشارهای خانوادگی به سراغ مصرف مواد میروند و با یک یا دو بار مصرف به آن وابسته خواهند شد . البته ناگفته نماند که برخی از مصرف‌کنندگان به مواد به مشکلات شخصیتی مبتلا هستند و می‌توان گفت مشکلات شخصیتی یکی از دلایل گرایش افراد به مصرف مواد می باشد.
با توجه به این که انگیزه های درونی برای ترک مفید تر است اما گاهی فرد با انگیزه های بیرونی مانند فشار اطرافیان ، ازدواج و به دست آوردن شغل به ترک اقدام کند ، انگیزه درونی و به تنهایی برای ترک مواد کافی نیست افراد علاوه بر انگیزه درونی باید تحت نظر روانپزشک برای ترک اقدام کنند و از حمایت و همراهی خانواده ها و برخوردار باشند.
برخی از افراد بر این باورند که تنها برخی از مواد خطرناک هستند و برخی دیگر عوارض کمتری دارند مانند : تریاک ، تنباکو و مشروبات الکلی موادی هستند که این دیدگاه درباره آنها وجود دارد. عده‌ای بر این باورندکه در صورت مصرف این مواد به راحتی می‌توان آنها را ترک کرد این دیدگاه نا مناسب سبب میشود برخی افراد به راحتی به تریاک ،تنباکو ، و علف وابسته شوند ، در حالی که هر یک از این مواد عوارض خود را دارند و مهمتر از همه اینکه وابستگی ایجاد میکنند و وابستگی ناشی از آنها ممکن است پایدار باشد اگر شما جزو این دسته از افراد هستید ، دیدگاه تان را تغییر دهید و از القای این جمله هاو باورهای نادرست به بیمار خودداری کنید.
اعتیاد و وابستگی به مواد مخدر ، محرک و توهم زا یکی از اختلالات روانپزشکی محسوب میشود و به همین دلیل همه کسانی که به مواد وابسته هستند باید تحت نظر روانپزشک درمان شوند ؛ امابه این معنا نیست که مصرف کنندگان مواد افراد دیوانه و غیرعادی و نامتعادل هستند و هدف از مراجعه به روانپزشک درمان کامل و اصولی و بدون علائم خلقی و جسمی میباشد .
برخی از خانواده‌ها مصرف مشروبات الکلی را بی خطر می دانند و آن را جایگزین مناسبی برای در برای مواد در نظر می گیرند اگرچه ممکن است عوارض الکل با مواد متفاوت باشد ، اما وابستگی به الکل خودش اعتیاد به شمار می‌رود که عوارض و پیامدهای منفی خاص خود را دارد ؛ خانواده‌هایی که الکل مصرف می کنند باید در روند و ترک فرزندان و و از نگهداری و مصرف الکل در منزل خودداری کنند.
نظر برخی خانواده‌ها این است که اراده و خواست قلبی و تلاش برای ترک به تنهایی کافی را به مراجعه به درمانگر یا پزشک نیازی نیست در حالی که ترک فرایندی دشوار است و بیماران برای گذر از این مرحله دشوار به حمایت راهنمایی و دارودرمانی نیاز دارد . به همین دلیل ضرورت دارد با پزشک و زیر نظر درمانگر باشند.
برخی از خانواده ها و خانواده های بیماران وابسته به مواد بر این باورند که ازدواج در ترک مواد موثر است بر اساس این باور انها را به ازدواج تشویق می کنند ؛ به این امید که فرزندانشان بتوانند مواد را کنار بگذارند اما این باور کاملا نادرست است ، زیرا ازدواج اگر چه اتفاق مثبت و خوشایندی به شمار می‌رود اما استرس و فشار روانی ناشی از آن مانع از ترک مصرف میشود و اگر فرد بعد ازدواج مواد راکنار بگذارد احتمال اینکه پس از مدتی دوباره به مصرف روی بیاورد زیاد است.
نگاه عموم مردم درباره افراد معتاد این است که آنها افرادی ضعیف النفس و بی اراده هستند و تحت تاثیر ضعف شخصیتی به مواد وابسته شدند و اگر اراده کنند میتوانند مواد و کنار بگذارند گرچه این افراد تحت تاثیر ضعف شخصیتی و مهارت های مقابله ای ناکافی به مواد روی می آورند و به آن وابسته می‌شوند اما برای ترک مواد اراده به تنهایی کافی نیست و لازم است افراد وابسته به مواد تحت نظر روانپزشک و روانشناس برای ترک اقدام کنند.
باورهای نادرست خانواده ها درباره اعتیاداین است که مصرف تفننی مواد اعتیاد محسوب نمی‌شود . در بسیاری از موارد تعریف مشخصی برای تفننی وجود ندارد زیرا برای هر فرد جهت مصرف تفننی تعریف متفاوتی وجود دارد ؛ مصرف تفننی از دید فردی هفته یکبار و در حالیکه دیگری ماهی یک بار دوبار مصرف تفننی محسوب میشود جدا از این رو می‌توان گفت و بعد از مصرف مواد به هر شکل ممکن اعتیاد محسوب شود.
دنبال مقصر گشتن و تقصیر را به گردن دیگران در بعضی خانواده ها معمول است و آنها دوستان و آشنایان را مقصر می شمارند و نقش و مسئولیت فرزند را در اعتیاد کمرنگ می کنند در واقع فرزندانشان را قربانی بی اراده فریب خورده می پندارند چنین چیزی سبب میشود که بیماران از مسئولیت تغییر شانه خالی کند و برای تغییر انگیزه باشند.
